2023 წლის შემოდგომაზე, ზაფხულთან შედარებით, რუსული არმიის დატოვებაში დახმარების მთხოვნელთა რაოდენობა 89%-ით გაიზარდა. ორგანიზაციის „იარე ტყით“ მონაცემები, რომელიც რუსებს უკრაინის ომში მონაწილეობის თავიდან აცილებაში ეხმარება, The Moscow Times-ი ავრცელებს. დეზერტირების შემთხვევების ზრდას ასევე აღნიშნავს უფლებადამცველთა ჯგუფის „მოქალაქე.არმია.უფლება“ დირექტორი სერგეი კრივენკო.

ჯარისკაცები ორჯერ უფრო ხშირად მიმართავენ "იარე ტყით" სპეციალისტებს თავიანთი ქვედანაყოფებიდან დეზერტირობის ორგანიზებისთვის. სექტემბერ-ნოემბერში შევიდა 577 მოთხოვნა ივნის-აგვისტოს 305-თან შედარებით. 2023 წლის აპრილიდან მოყოლებული, ორგანიზაციის იურისტებმა და მოხალისეებმა 1000-ზე მეტ სამხედრო მოსამსახურეს გაუწიეს კონსულტაცია, რომლებიც ცდილობდნენ დეზერტირობას.

პროექტის „იარე ტყით “ ხელმძღვანელი გრიგორი სვერდლინი პრაქტიკაზე დაყრდნობით ამბობს, რომ სამხედრო მოსამსახურეების უმეტესობა დეზერტირებას მას შემდეგ წყვეტს, რაც დაიჭრება და რუსულ საავადმყოფოებში აღმოჩნდება.

უფლებადამცველ სერგეი კრივენკოს თქმით, თუ „ნაწილობრივი“ მობილიზაციის გამოცხადების დასაწყისში ვინმეს ჰქონდა იმედი, რომ გარკვეული პერიოდის შემდეგ შეძლებდა შინ დაბრუნებას, მობილიზაციიდან ერთ წელზე მეტი ხნის შემდეგ "ასეთი ილუზიები არ არსებობს".

„სამხედროები ხედავენ, რომ არ არსებობს როტაცია, რომ მძიმე დაჭრილებიც კი, ჰოსპიტალიზაციის შემდეგ ფრონტზე აბრუნებენ“, - განმარტა კრივენკომ.

ერთ-ერთმა დეზერტირმა The Moscow Times-ის ჟურნალისტთან ანონიმურობის პირობით მიცემულ ინტერვიუში თქვა, რომ ორჯერ დაიჭრა მძიმედ და შემდეგ გაქცევა გადაწყვიტა.

დაჭრის შემდეგ მოსკოველს სურდა, ეთქვა, რომ ნერვის დაზიანება ჰქონდა და პოსტტრავმული სტრესული აშლილობის ჩივილით ფსიქოლოგისთვის მიემართა. თუმცა, საბოლოოდ, სამედიცინო კომისია არ შედგა და მკურნალობის დასრულებისთანავე იგი კვლავ თავის პოზიციაზე დააბრუნეს.„თავად რაზმში იყო ცვლილებები - პატიმრები ჩამოიყვანეს.

ერთი კვირა არ შემხებიან, შეჩვევის შესაძლებლობა მომცეს. ხოლო მეორე კვირას მივიღე საბრძოლო დავალება „საბრძოლო მასალების ტარება“. და როცა ტყეში გავრბოდი, კვადკოპტერმა პირდაპირ ფეხებში მესროლა. ეს იყო სერიოზული ტრავმა, სისხლის დიდი დანაკარგი. მორიგი სასწაულით, მეგობრის დახმარებით მოვახერხე გამოსვლა, რომელმაც მხრებით მატარა მწვანე ზონამდე. ამჯერად მკურნალობა [ხანგრძლივი იყო] და თირკმელების უკმარისობა დაფიქსირდა“, - თქვა მამაკაცმა.მეორედ ფრონტზე დაბრუნების თავიდან ასაცილებლად, შვებულების დროს დეზერტირობა გადაწყვიტა.

უფლებადამცველები დაეხმარნენ მას რუსეთის დატოვებაში. ის ცდილობს თავის ლეგალიზებას საზღვარგარეთ.სერგეი კრივენკომ განმარტა, რომ გაქცევისას დაჭერის შანსი ძალიან დიდია; ჩვეულებრივ, ცოტა ადამიანი წყვეტს ასეთი ქმედებების განხორციელებას.

დეზერტირებს იჭერს სამხედრო პატრული, რის შემდეგაც მათ აგზავნიან საველე საპატიმროებში (ორმოებში ან ფარდულებში, სადაც დამრღვევებს ამყოფებენ და აწამებდნენ, შემდეგ კი გზავნიან თავდასხმაზე), შემდეგ კი ფრონტზე, ხშირად საქმე სასამართლომდე არ მიდის. სვერდლინი, თავის მხრივ, აღნიშნავს, რომ ხანდახან მოხალისეები ეხმარებოდნენ ადამიანებს ფრონტის ზონიდან დეზერტირობაში, მაგრამ ასეთი შემთხვევები იშვიათია. ფრონტზე მყოფებს ხშირად არ აქვთ კომუნიკაციის შესაძლებლობა და ყოველთვის არ აქვთ საბუთები - წესების საწინააღმდეგოდ, მეთაურები ართმევენ პასპორტებს და ბილეთებს და უბრუნებენ მხოლოდ მაშინ, როცა სამხედრო მოსამსახურე შვებულებაში მიდის ან ჰოსპიტალიზებულია.

ადვოკატმა მაქსიმ გრებენიუკმა თქვა, რომ მის პრაქტიკაში დეზერტირები ხშირად იღებენ პირობით სასჯელს, მაგრამ ეს ვერ ათავისუფლებს მათ ომში მონაწილეობისგან.

პირობითი სასჯელის შემთხვევაში დეზერტირებს წინა ხაზზე აგდებენ, ამიტომ, ხშირად პერსპექტივა არის „ომი, ციხე ან ინვალიდობა“.უკრაინული პროექტი "მინდა სიცოცხლე", რომელიც რუსი სამხედროებისთვის შეიქმნა, რომელთაც ომი არ სურთ, ირწმუნება, რომ რუსეთში "ნაწილობრივი" მობილიზაციის დაწყებიდან ერთი წლის განმავლობაში მათ 22 ათასზე მეტი განცხადება მიიღეს.

უკრაინის თავდაცვის სამინისტროს მთავარი სადაზვერვო სამმართველოს წარმომადგენელმა ანდრეი იუსოვმა განაცხადა, რომ ამ პროგრამის ფარგლებში ყოველდღიურად სამი-ხუთი რუსი სამხედრო პირი ბარდება. ამ მონაცემების გადამოწმება შეუძლებელია. როგორც „მედიაზონა“ იტყობინება, მობილიზაციის დაწყებიდან სამხედრო სასამართლოებში სამსახურებრივი მოვალეობის უნებართვო მიტოვების 4121 საქმეა მიღებული, 3470 შემთხვევაში სასჯელი იქნა გამოტანილი. უმეტეს შემთხვევაში გაქცეულებმა პირობითი სასჯელი მიიღეს.